فلایویل چیست و چه کاربردی در خودرو دارد
فلایویل یک دیسک سنگین است که به انتهای شفت چرخان متصل می‌شود و به هموارسازی نوسانات قدرت موتور و ذخیره‌ی انرژی از طریق تکانه چرخشی کمک می‌کند.
فلایویل (به انگلیسی: "Flywheel") یا چرخ طیار یکی از اجزای مهم در سیستم‌های موتورهای خودرو است. این قطعه در موتورهای احتراق داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش اساسی در انتقال انرژی و تعادل دورانی در موتور دارد.
فلایویل به عنوان یکی از اجزای حیاتی موتور، اگر دچار مشکل یا خرابی شود، می‌تواند تأثیر گذاری بزرگی بر عملکرد و بهره‌وری خودرو داشته باشد. شناسایی و تعمیر به موقع مشکلات فلایویل می‌تواند کمک کند تا مصرف سوخت کاهش یابد و عملکرد خودرو بهبود یابد. بنابراین، نظارت دقیق بر وضعیت و عملکرد فلایویل ضروری است تا از خرابی‌های پیش‌آمده جلوگیری شود و عملکرد بهینه خودرو تضمین شود.
فلایویل یک دیسک سنگین است که به میل لنگ متصل شده است و به طور معمول از جنس فولاد یا فولاد آلیاژی ساخته می‌شود. این دیسک موجب می شود تا چرخش میل لنگ پایدار و یکنواخت گردد. در نظر بگیرید که در یک موتور چهار سیلندر، در هر 90 درجه یک احتراق و به عبارت دیگر، یک ایجاد گشتاور وجود دارد، اگر دور موتور پائین باشد، در زمان هائیکه گشتاور ایجاد نمی شود و به عبارت دیگر در بین دو احتراق، گشتاور به شکل اینرسی حرکتی، در فلایویل ذخیره می شود و این ذخیره گشتاور در فلایویل موجب می شود تا لرزش موتور کمتر شود و دور موتور پایدار گردد. همچنین در دورهای بالا و در زمان‌هایی که موتور به توان بیشتری نیاز دارد، انرژی ذخیره‌شده در فلایویل، رها می‌شود و به موتور کمک می‌کند تا از نقصان توان جلوگیری و کارایی موتور را افزایش دهد.
اگر فلایویل وجود نداشته باشد، میزان کم و زیاد شدن دور موتور، آنچنان دستخوش تغییرات خواهد شد که حتی ممکن است روشن ماندن موتور در دور پائین با مشکل مواجه شود و در دورهای بالا لرزش و نوسان زیاد وجود داشته باشد.
به عنوان یک سیستم تعادل و انتقال انرژی، فلایویل به تسهیل گردش پایدار موتور و کمک به جلوگیری از نوسانات غیرمطلوب و ناپیوسته در موتور کمک می‌کند. این امر به بهبود عملکرد و کارایی موتور کمک می‌کند و انرژی‌های زاید و مضر را در زمان‌هایی که موتور به آن نیاز ندارد، ذخیره می‌کند.
تقریبا در همه خودروها، دنده هائیکه در هنگام استارت زدن توسط راننده، توسط موتور استارت بکار گرفته می شوند، بر روی فلایویل تعبیه شده اند. به عبارت دیگر استارت خودرو (سیستم روشن‌شدن) به فلایویل وصل شده است. زمانی که سوئیچ یا دکمه Start فشرده می‌شود، موتور استارت بر روی فلایویل اثر می‌گذارد و با چرخش آن، موتور شروع به کار می‌کند.
همچنین در خودروهای انژکتوری، دنده هائیکه در مقابل سنسور سرعت و موقعیت موتور قرار می گیرند و موجب می شود تا کامپیوتر موتور بتواند سرعت و موقعیت میل لنگ را شناسائی کند نیز بر روی فلایویل قرار گرفته اند.
همچنین، انتهای میل لنگ (کرنک شافت یا کرنک‌است) به فلایویل متصل است. این اتصال به معنی این است که فلایویل تأثیر مستقیم بر دوران موتور دارد و در طول چرخش‌های متعدد موتور، انرژی ذخیره شده در فلایویل منتقل می‌شود و به چرخاندن میل لنگ کمک می‌کند. این تعامل بین فلایویل و میل لنگ باعث انتقال انرژی و تعادل موتور می‌شود.
وظایف و نقش فلایویل در خودرو:
۱. مخزن انرژی:
فلایویل همانند یک نوع مخزن ذخیره انرژی عمل می کند که در آن، انرژی حاصل از احتراق سوخت، در موتور بطور موقت ذخیره می‌شود.
2. تعادل دورانی:
فلایویل به دلیل اینکه دارای وزن زیادی است، باعث می‌شود که عملکرد موتور بیشترین پایداری را حتی در زمان‌هایی موتور در دور پائین در حال گردش است و یا در زمان هائیکه راننده بطور ناگهانی، پا را از روی پدال کلاچ برمیدارد، داشته باشد.
۳. کمک به انتقال نیرو:
فلایویل نقشی اساسی در انتقال نیرو از موتور به سایر اجزای خودرو ایفا می‌کند. این انتقال نیرو باعث می‌شود که حرکت و توان تولید شده توسط موتور به شکل اثربخشی به سیستم انتقال قدرت منتقل شود.
عوامل تأثیرگذار بر عملکرد فلایویل:
فلایویل خودرو تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نوع سوخت(بنزین و یا گازوئیل)، فشار و دما، نحوه احتراق(شکل اتاقک احتراق)، و نوع سیستم تزریق سوخت(پاشش معمولی و یا پاشش مستقیم) اشاره کرد.
نشانه‌های خرابی فلایویل خودرو:
۱. صداهای غیرعادی:
وجود صداهای ایجاد شده توسط فلایویل می‌تواند نشانه ای از وجود ایراد در فلایویل باشد. اگر در روی فلایویل ترک وجود داشته باشد، صداهای ارتعاشی ایجاد می شود، این وضعیت بیشتر در خودروهائیکه مجهز به گیربکس اتوماتیک هیدرولیکی می باشند مشاهده می شود.
۲. لرزش در موتور:
اگر فلایویل دارای تاب باشد، ممکن است عملکرد موتور با لرزش مواجه گردد.این وضعیت را در دور آرام بیشتر قابل لمس می باشد.
۳. عدم شتاب گیری خودرو:
اگر در اثر استفاده نادرست از سیستم کلاچ، سطح فلایویل بیش از اندازه سائیده و ضخامت آن کم شده باشد و یا سطح آن سوخته باشد و نتواند گشتاور را به درستی به صفحه کلاچ منتقل کند، شتاب گیری خودرو با مشکل مواجه خواهد شد و پیامدهائی مانند افت کارآئی و کاهش توان موتور و همچنین افزایش مصرف سوخت را به دنبال خواهد داشت.
اهمیت و توجه به نگهداری و تعویض به موقع فلایویل:
فلایویل به عنوان یکی از اجزای کلان و مهم در سیستم‌های موتور خودرو، ارتباط مستقیم با عملکرد و کارایی خودرو دارد. شناسایی و رفع مشکلات و خرابی‌های احتمالی فلایویل از اهمیت ویژه برخوردار است تا از مشکلات بزرگتر و آسیب به سایر اجزای خودرو جلوگیری شود. بر این اساس لازم است تا همواره مطابق آنچه که در دفترچه راهنمای مشتری درج شده است، به نمایندگی مجاز مراجعه نمود تا خودرو با دقت توسط کارشناس آموزش دیده، بررسی شده و در اسرع وقت تعمیرات لازم انجام گیرد. عدم انجام سرویس های دوره ای می تواند موجب شود تا آسیب های زیادی به خودرو وارد شده و هزینه های زیادی به مشتری تحمیل گردد.